10 cách tự nhiên giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch

Thời tiết thay đổi, môi trường sống xuất hiện nhiều virus gây bệnh luôn là mối lo ngại của cả người lớn và trẻ nhỏ. Vì vậy, học cách tăng cường hệ miễn dịch sẽ giúp chúng ta bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện thông qua chính lối sống hàng ngày.

Hệ miễn dịch là hệ thống bao gồm các tế bào đặc biệt, protein, các mô và các cơ quan giúp cơ thể chống lại mầm bệnh và vi sinh vật. Miễn dịch còn là quá trình sinh học trong cơ thể hoạt động bằng cách xác định các kháng nguyên lạ và giết chết các vi sinh vật lạ tế bào bất thường. Một trong những tế bào quan trọng là bạch cầu, hay còn gọi là leukocytes, được chia thành hai loại cơ bản kết hợp với nhau để phát hiện và phá hủy các chất độc ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể.

Hệ miễn dịch có vai trò là hệ thống bảo vệ tự nhiên của con người trước các tác nhân xâm nhập như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm, phục hồi các tế bào tổn thương, phòng ngừa ung thư.

Ngoài ra, khi cơ thể viêm nhiễm do các vết cắt, bạch cầu sẽ xác định vi khuẩn, tạo kháng thể để chống nhiễm trùng và giúp các phản ứng miễn dịch hoạt động. Sau đây là 10 cách tăng cường hệ miễn dịch một cách tự nhiên mà bạn nên áp dụng để giữ gìn sức khỏe.

1. Ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng

Giấc ngủ và tình trạng miễn dịch của cơ thể có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Trên thực tế, giấc ngủ không đủ hoặc kém chất lượng có thể khiến cơ thể dễ mắc bệnh cao hơn.

Trong nghiên cứu được thực hiện trên 164 người trưởng thành khỏe mạnh, những người ngủ ít hơn 6 giờ mỗi đêm có khả năng bị cảm lạnh cao hơn những người ngủ từ 6 tiếng trở lên mỗi đêm.

Nghỉ ngơi đầy đủ có thể tăng cường khả năng sức đề kháng tự nhiên của cơ thể. Ngoài ra, ngủ đầy đủ bị bệnh còn cho phép hệ thống miễn dịch của cơ thể chống lại bệnh tật tốt hơn.

Người lớn nên ngủ 7 tiếng trở lên mỗi đêm, trong khi thanh thiếu niên cần 8 đến 10 giờ và trẻ nhỏ hơn và trẻ sơ sinh đến 14 giờ.

Nếu gặp khó khăn khi ngủ, hãy thử các biện pháp như không sử dụng các thiết bị điện tử trong một giờ trước khi đi ngủ, vì ánh sáng xanh phát ra từ điện thoại, TV và máy tính có thể làm gián đoạn nhịp sinh học hoặc chu kỳ ngủ tự nhiên của cơ thể.

Các mẹo vệ sinh giấc ngủ khác bao gồm như: ngủ trong phòng tối hoàn toàn hoặc sử dụng mặt nạ ngủ (sleep mask), đi ngủ đúng giờ vào mỗi tối và tập thể dục thường xuyên.

2. Ăn nhiều chất xơ

Thực phẩm nhiều chất xơ như trái cây, rau, quả hạch, các loại hạt và cây họ đậu rất giàu chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa có thể giúp cơ thể chống lại các mầm bệnh có hại.

Các chất chống oxy hóa trong những thực phẩm này giúp giảm viêm bằng cách chống lại các hợp chất không ổn định được gọi là gốc tự do, có thể gây viêm khi chúng tích tụ trong cơ thể ở nồng độ cao.

Viêm mãn tính có liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe, bao gồm bệnh tim, Alzheimer, và một số bệnh ung thư.

Trong khi đó, chất xơ trong thực phẩm thực vật nuôi dưỡng hệ vi sinh vật trong đường ruột hoặc vi khuẩn lành mạnh trong ruột. Quần thể vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh có thể cải thiện khả năng miễn dịch và giúp ngăn chặn mầm bệnh có hại xâm nhập vào cơ thể thông qua đường tiêu hóa.

Hơn nữa, trái cây và rau quả rất giàu các chất dinh dưỡng như vitamin C làm giảm thời gian bị cảm lạnh thông thường.

3. Ăn nhiều chất béo lành mạnh

Các chất béo lành mạnh như dầu ô liu và cá hồi, có thể giúp cơ thể giảm viêm khi cơ thể phản ứng miễn dịch với mầm bệnh.

Mặc dù viêm dạng thấp (low-level inflammation) là một phản ứng bình thường của có thể đối với căng thẳng hoặc chấn thương và viêm mãn tính có thể ức chế hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Dầu ô liu có tính kháng viêm cao và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim và tiểu đường type 2. Ngoài ra, đặc tính chống viêm của loại dầu này có thể giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và vi rút gây bệnh.

Axit béo omega 3 có trong trong cá hồi và hạt chia cũng có khả năng chống viêm.

Cá hồi là nguồn cung cấp chất béo lành mạnh làm tăng khả năng chống viêm của cơ thể.

4. Ăn nhiều thực phẩm lên men hoặc bổ sung men vi sinh

Thực phẩm lên men rất giàu các loại vi khuẩn có lợi cho cơ thể được gọi là men vi sinh, các loại vi khuẩn này cư trú trong đường tiêu hóa của bạn.

Các loại thực phẩm trong nhóm này bao gồm sữa chua, dưa cải muối, kim chi, nấm sữa kefir và đậu tương lên men (natto).

Các nghiên cứu cho thấy, mạng lưới vi khuẩn đường ruột phát triển mạnh mẽ có thể giúp các tế bào miễn dịch của cơ thể phân biệt được các tế bào bình thường, khỏe mạnh và các sinh vật xâm lược có hại.

Trong một nghiên cứu kéo dài 3 tháng ở 126 trẻ em, những trẻ uống 2,4 ounce (70 mL) sữa lên men hàng ngày có ít hơn 20% bệnh truyền nhiễm so với trẻ không được uống.

Nếu bạn không thường xuyên ăn thực phẩm lên men, thì có thể thực hiện bổ sung men vi sinh bằng nhiều sản phẩm có trên thị trường.

Trong một nghiên cứu kéo dài 28 ngày ở 152 người bị nhiễm virus rhinovirus, những người được bổ sung vi khuẩn Bifidobacterium Animalis có phản ứng miễn dịch mạnh hơn và nồng độ virus trong chất nhầy mũi thấp hơn so với nhóm không được bổ sung.

5. Hạn chế ăn thêm đường

Nghiên cứu mới đây cho thấy rằng việc bổ sung đường và carbs tinh chế có thể góp phần gây ra tình trạng thừa cân và béo phì. Béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nghiên cứu quan sát ở khoảng 1.000 người, những người mắc bệnh béo phì được tiêm vắc-xin cúm có khả năng mắc cúm cao gấp đôi so với những người không mắc bệnh béo phì và cũng được tiêm vắc-xin.

Do đó, bạn cần hạn chế lượng đường nhằm làm giảm viêm và hỗ trợ giảm cân, dẫn đến giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như bệnh tiểu đường type 2 và các bệnh lý về tim mạch.

Ngoài ra béo phì, tiểu đường type 2 và bệnh tim đều có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể, vì vậy hạn chế bổ sung đường là một phần quan trọng của chế độ ăn uống nhằm tăng cường miễn dịch.

Bạn nên cố gắng hạn chế lượng đường ở mức dưới 5% lượng calo hàng ngày, tương đương với khoảng 2 muỗng canh (25 gram) đường cho một người có chế độ ăn khoảng 2.000 calo/ngày.

6. Tập thể dục đều đặn và đúng cách

Mặc dù tập thể dục cường độ cao kéo dài có thể ức chế hệ thống miễn dịch, nhưng tập thể dục ở mức độ vừa phải có thể giúp tăng sức mạnh của hệ miễn dịch.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng ngay cả một buổi tập thể dục vừa phải cũng có thể tăng cường hiệu quả của vắc-xin ở những người có hệ thống miễn dịch bị tổn thương.

Ngoài ra, tập thể dục thường xuyên và ở mức độ vừa phải có thể làm giảm viêm và giúp các tế bào miễn dịch tái tạo thường xuyên.

Ví dụ về tập thể dục ở mức độ vừa phải như đi bộ nhanh, đạp xe, chạy bộ, bơi lội và đi bộ đường dài với thời gian ít nhất 150 phút mỗi tuần.

7. Uống đủ nước

Quá trình hydrat hóa không nhất thiết bảo vệ bạn khỏi vi trùng và vi rút, nhưng ngăn ngừa mất nước rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể của bạn.

Mất nước có thể gây đau đầu và cản trở hoạt động thể chất, khả năng tập trung, tâm trạng, tiêu hóa và chức năng tim và thận. Những biến chứng này có thể làm tăng khả năng mắc bệnh của cơ thể.

Để ngăn ngừa mất nước, bạn nên uống đủ chất lỏng hàng ngày để nước tiểu có màu vàng nhạt. Nước lọc được khuyến khích hơn các loại nước khác do không chứa calo, chất phụ gia và đường.

Mặc dù trà và nước trái cây cũng giúp giữ nước, nhưng tốt nhất là hạn chế sử dụng các loại nước uống này do có hàm lượng đường cao.

Bổ sung đủ lượng nước mỗi ngày để nước tiểu có màu vàng nhạt.

8. Sử dụng tỏi trong thực đơn hàng ngày

Tuy nhiều người không thích tỏi vì mùi rất hăng, nhưng tỏi có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn như E.coli cũng như đóng vai trò chống viêm cho cơ thể.

Trong tỏi có chứa hoạt chất chính như allicin là hoạt chất mạnh và quan trọng nhất. Trung bình cứ một ký tỏi sẽ cho bạn 1-2g allicin. Nó là một chất kháng sinh rất mạnh, mạnh hơn cả penicillin. Tuy nhiên, allicin sẽ phát huy tác dụng nếu tỏi được đập giập, băm nhỏ hoặc xắt thành lát mỏng trước khi sử dụng. Nếu đã giã nát thì không nên để tỏi quá lâu hoặc nấu trên nhiệt độ cao, sẽ làm cho các hoạt chất bị hao hụt. Allicin giúp cơ thể tiêu diệt các loại virus, vi khuẩn, giảm triệu chứng ho, long đờm, nghẹt mũi, khó thở…

Ngoài allicin thì chất ajoene trong tỏi còn có khả năng làm giảm nồng độ fibrinogen, hạ cholesterol, giảm độ kết dính của tiểu cầu nên hạn chế được khả năng đông máu, bệnh mạch vành. Ngoài ra, các hợp chất trong tỏi còn có tác dụng sát trùng, chống oxy hóa, làm thuốc giải độc, giảm khả năng mắc bệnh ung thư… Chính những giá trị kỳ diệu này mà tỏi ngày càng được đánh giá cao hơn trong cuộc sống.

Theo các chuyên gia, tốt nhất là hãy giã nát tỏi và ăn sau khoảng 10 – 15 phút sẽ bổ dưỡng hơn là ăn sống.

9. Tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng

Ánh nắng mặt trời tác động đến quá trình sản sinh vitamin D của da. Vào mùa hè, bạn nên phơi nắng khoảng 10–15 phút. Ở một vài nơi, lượng ánh nắng không đủ để cung cấp vitamin D cho cơ thể và đôi khi họ cũng thiếu nguồn cung cấp vitamin D. Điều này khiến cơ thể thiếu vitamin D cần thiết và sẽ làm gia tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp.

Một nghiên cứu vào năm 2010 tiến hành ở trẻ nhỏ cho thấy hấp thụ đủ 1.200 IU một ngày cung cấp vitamin D làm giảm nguy cơ mắc bệnh cúm A. Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm A chủng H1N1, H5N1 và H7N9 gây nên. Mặt khác, một nghiên cứu vào năm 2012 cho thấy người mắc bệnh ung thư kết trực tràng nỗ lực hấp thu 1.000 IU một ngày đã thất bại trong việc bảo vệ cơ thể chống lại viêm nhiễm đường hô hấp trên.

10. Sử dụng thực phẩm bổ sung lợi khuẩn

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các loại thực phẩm bổ sung giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và nhiễm trùng dạ dày. Các sản phẩm sữa lên men cũng giúp giảm viêm đường hô hấp ở người lớn và trẻ nhỏ.