Chế độ ăn cho người bị bệnh viêm loét dạ dày, hành tá tràng

Chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và hỗ trợ cho người bệnh viêm loét dạ dày và tá tràng. Để giúp lành bệnh và giảm triệu chứng, người bệnh nên chú ý đến việc ăn uống đúng cách. 

I. Đại cương về bệnh viêm loét dạ dày hành tá tràng

• Định nghĩa: Viêm loét dạ dày hành tá tràng là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng do nhiều nguyên nhân khác nhau, dẫn đến hình thành các vết loét.

• Tỷ lệ mắc bệnh: Rất phổ biến, chiếm khoảng 5-10% dân số.

• Tuổi tác: Thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là nam giới.

• Nguyên nhân:

  • Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP): Nguyên nhân phổ biến nhất.
  • Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) kéo dài.
  • Rối loạn tiêu hóa, stress, chế độ ăn uống không lành mạnh.

Triệu chứng:

• Đau thượng vị: Triệu chứng phổ biến nhất, thường đau âm ỉ, có thể kèm theo ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, nôn.
• Đau có thể xảy ra khi đói, sau khi ăn, hoặc ban đêm.
• Chán ăn, sút cân, đầy bụng, khó tiêu.
• Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen (biến chứng nặng).

Chẩn đoán:

• Nội soi dạ dày: Phương pháp chẩn đoán chính xác nhất.
• Xét nghiệm urease: Chẩn đoán nhiễm HP.
• Chụp X-quang dạ dày: Có thể phát hiện các vết loét lớn.

II. Nguyên tắc chế biến thức ăn và lối sống cho người viêm loét dạ dày hành tá tràng

Chế biến thức ăn:

1. Nấu chín kỹ:

• Nấu chín kỹ thức ăn giúp tiêu diệt vi khuẩn, giảm kích thích dạ dày.
• Nên ưu tiên các phương pháp chế biến như luộc, hấp, hầm, kho,… hạn chế chiên rán, xào.

2. Ăn mềm, dễ tiêu hóa:

• Thức ăn mềm, dễ tiêu hóa giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
• Nên xay nhuyễn hoặc băm nhỏ thức ăn, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh.

3. Chia nhỏ bữa ăn:

• Chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa/ngày giúp giảm lượng axit tiết ra trong dạ dày.
• Ăn đúng giờ, không để quá đói hoặc quá no.

4. Ăn nhạt, hạn chế gia vị:

• Hạn chế sử dụng các gia vị cay nóng, chua, nhiều dầu mỡ.
• Nên nêm nếm thức ăn nhạt, vừa miệng.

5. Uống đủ nước:

• Uống đủ nước giúp trung hòa axit dạ dày, hỗ trợ tiêu hóa.
• Nên uống nước ấm, tránh uống nước quá lạnh hoặc quá nóng.

Lối sống:

1. Tránh stress:

• Stress là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm loét dạ dày.
• Nên tập yoga, thiền, nghe nhạc,… để giảm stress.

2. Bỏ thuốc lá:

• Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh và khiến bệnh nặng hơn.
• Nên bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.

3. Hạn chế rượu bia:

• Rượu bia kích thích dạ dày, làm tăng tiết axit.
• Nên hạn chế rượu bia, tốt nhất là không uống.

4. Ngủ đủ giấc:

• Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch.
• Nên ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày.

5. Tập thể dục thường xuyên:

• Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe và giảm stress.
• Nên tập các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga,…

Lưu ý:

• Nên tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống và sinh hoạt.
• Khám sức khỏe định kỳ để theo dõi tình trạng bệnh.

III. Các loại thức ăn nên và không nên dùng cho người viêm loét dạ dày tá tràng

Người mắc viêm loét dạ dày tá tràng cần tuân thủ một chế độ ăn uống lành mạnh và phù hợp để giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị. Dưới đây là một số loại thực phẩm nên và không nên dùng khi bị viêm loét dạ dày tá tràng:

Thực phẩm nên dùng:

1. Thực phẩm giàu chất xơ: Rau cải, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt giúp cải thiện tiêu hóa và giảm cảm giác đầy bụng.
2. Thực phẩm giàu protein: Thịt gà, cá, đậu nành giúp tái tạo mô và phục hồi niêm mạc dạ dày.
3. Thực phẩm giàu Omega-3: Cá hồi, hạt lanh giúp giảm viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
4. Thực phẩm giàu chất chống oxi hóa: Rau cải xanh, dâu, lựu giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương.

Thực phẩm không nên dùng:

1. Thực phẩm cay nóng: Ẩm thực cay nóng có thể kích thích tiết axit dạ dày và gây kích ứng niêm mạc.
2. Thực phẩm chứa caffeine: Cà phê, trà đen, nước ngọt có chứa caffeine có thể kích thích tiết axit dạ dày.
3. Thực phẩm chứa chất béo cao: Thực phẩm nhiều chất béo có thể làm tăng tiết axit dạ dày và gây khó tiêu hóa.
4. Thực phẩm chứa đường: Đường và thực phẩm giàu đường có thể gây kích ứng niêm mạc và tăng nguy cơ viêm loét.

Ngoài ra, việc ăn nhỏ và thường xuyên, tránh ăn quá no hoặc đói, uống đủ nước, và tránh stress cũng rất quan trọng trong quá trình điều trị viêm loét dạ dày tá tràng. Đề nghị bạn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp nhất.