Y học cổ truyền (YHCT) quan niệm cơ thể con người là một chỉnh thể thống nhất, trong đó các cơ quan, tạng phủ có mối quan hệ mật thiết, tương hỗ lẫn nhau. Ngũ quan (mắt, tai, mũi, lưỡi, họng) là các giác quan quan trọng, giúp con người tiếp xúc và nhận biết thế giới bên ngoài. Theo YHCT, ngũ quan không chỉ là các bộ phận riêng lẻ mà còn liên quan mật thiết đến các tạng phủ bên trong cơ thể.

Mối quan hệ giữa ngũ quan và tạng phủ
- Mắt (nhãn): Mắt là “cửa sổ” của gan. Can (gan) chủ về huyết, mắt là nơi biểu hiện của huyết. Can khí sung mãn thì mắt sáng, nhìn rõ. Nếu can huyết hư, mắt sẽ mờ, khô, quáng gà.
- Tai (nhĩ): Tai là “cửa sổ” của thận. Thận chủ về tinh, tai là nơi biểu hiện của tinh. Thận tinh đầy đủ thì tai nghe rõ. Nếu thận tinh hư, tai sẽ ù, điếc.
- Mũi (tỵ): Mũi là “cửa sổ” của phế. Phế chủ về khí, mũi là nơi biểu hiện của khí. Phế khí thông suốt thì mũi thở thông. Nếu phế khí hư, mũi sẽ nghẹt, chảy nước.
- Lưỡi (thiệt): Lưỡi là “cửa sổ” của tâm. Tâm chủ về huyết mạch, lưỡi là nơi biểu hiện của huyết mạch. Tâm huyết đầy đủ thì lưỡi hồng hào, vị giác tốt. Nếu tâm huyết hư, lưỡi sẽ nhạt màu, tê.
- Họng (hầu): Họng là “cửa ngõ” của phế và vị. Phế chủ về hô hấp, vị chủ về tiêu hóa. Họng là nơi giao thoa giữa khí và thức ăn. Nếu phế vị hư, họng sẽ đau, viêm.
Các bệnh thường gặp ở ngũ quan theo YHCT
- Mắt:*
- Viêm kết mạc: Do phong nhiệt hoặc thấp nhiệt xâm nhập.
- Khô mắt: Do can huyết hư hoặc âm hư.
- Đục thủy tinh thể: Do can thận âm hư.
- Tai:*
- Viêm tai giữa: Do phong nhiệt hoặc thấp nhiệt xâm nhập.
- Ù tai, điếc tai: Do thận tinh hư.
- Mũi:*
- Viêm mũi, viêm xoang: Do phong hàn hoặc phong nhiệt xâm nhập.
- Chảy máu cam: Do huyết nhiệt.
- Lưỡi:*
- Viêm lưỡi: Do tâm hỏa vượng hoặc tỳ vị thấp nhiệt.
- Lở miệng: Do tâm hỏa vượng.
- Họng:*
- Viêm họng: Do phong hàn hoặc phong nhiệt xâm nhập.
- Đau họng mãn tính: Do phế âm hư hoặc thận âm hư.
Nguyên tắc điều trị bệnh ngũ quan theo YHCT
- Điều trị toàn diện: YHCT không chỉ chú trọng điều trị triệu chứng mà còn tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của bệnh để điều trị tận gốc.
- Điều trị theo tạng phủ: Vì ngũ quan liên quan mật thiết đến tạng phủ, nên việc điều trị bệnh ngũ quan cần kết hợp điều trị các tạng phủ liên quan.
- Sử dụng các phương pháp đa dạng: YHCT có nhiều phương pháp điều trị bệnh ngũ quan như dùng thuốc, châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, khí công dưỡng sinh.
Nội dung sách Bệnh ngũ quan y học cổ truyền
Ngũ quan là 5 bộ phận làm cửa đưa ngoại chất, ngoại vật, hình sắc và âm thanh của ngoại cảnh vào con người để cung cấp nguyên liệu cho hoạt động sống, cung cấp thông tin cho nhận thức của con người. Như: Mũi đưa khí sạch vào phổi, thải khí độc ra ngoài cơ thể, miệng đưa đồ ăn, nước uống vào để tỳ vị chế biến thành huyết, thành tân dịch nuôi sống cơ thể con người. Sách được chia thành 2 phần:
Phần 1 giới thiệu tới các bạn về chín điều căn dặn của Hải Thượng Lãn Ông; các triệu chứng,dấu hiệu và cách phòng trị bệnh về yết hầu, bệnh về mắt.
Phần 2 trình bày về triệu chứng, cách phòng và trị bệnh đối với các bệnh ngoài da; bệnh tai mũi họng; bệnh răng miệng; bệnh về mắt.
Tài liệu phục vụ cho các bạn chuyên ngành Y và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này.
Hướng dẫn download sách:
1 – DONATE vào STK: 2929 585 282 Ngân hàng Techcombank cú pháp “download sach + ten sach” để ủng hộ website duy trì hosting và domain
2 – Chụp màn hình gửi email vào dominoshop.viip@gmail.com để nhận sách và mật khẩu để mở sách
3 – Link download sách Bệnh ngũ quan y học cổ truyền